Niet alleen IC-artsen – en verpleegkundigen, maar elke specialisatie wordt deels ingezet voor Coronapatiënten. Anderen zijn bezig de strikt noodzakelijke zorg voor de eigen patiënten te continueren. Tegelijk blijft het stil in de spreekkamers, op de dagbehandelingsstoelen en op de operatietafels. Zorg die uitgesteld kan worden, wordt verplaatst. Patiënten blijven uit zichzelf weg, omdat zij het zorgstelsel niet willen belasten. Niet elke arts die nu zorg kan leveren wordt ten volste ingezet. En dat is zonde.
Uitgestelde zorg
Wanneer de grote Coronapiek voorbij is, wacht ons dan ook een tweede piek aan zorg: zorg die uitgesteld is (zie ook NRC-artikel). Deze nieuwe piek van zorg heeft waarschijnlijk een andere samenstelling dan we tot nu toe kenden. Patiënten krijgen de zorg later en zijn zieker dan voorheen. Hierdoor is er straks een meer dan dubbele hoeveelheid werk voor ziekenhuizen. De zorg die er toch al was, met daarbij de intensieve vorm van zorg voor de laatste Corona-patiënten en de uitgestelde zorg die alsnog geleverd moet worden. De vraag is: wat kunnen ziekenhuizen nu al in gang zetten, om straks de post-Coronapiek op te kunnen vangen?
inzichtelijk maken van de uitgestelde zorgbehoefte
Er zijn verschillende inschattingen over de omvang van uitgestelde zorg, maar precies weten doen we het niet. Ziekenhuizen doen er goed aan dashboards op te stellen om deze uitgestelde vraag in beeld te brengen. Relevante KPI’s voor zorgmijders (1) zijn bijvoorbeeld het aantal 1e consulten en het aantal SEH-bezoeken per diagnosegroep ten opzichte van eerdere jaren. Uitgestelde zorg uit zich in een verlaging van de herhaalfactor, vermindering van het absolute aantal herhaalbezoeken ten opzichte van eerdere jaren en simpelweg het aantal afgezegde polikliniekbezoeken en operaties. Als er eenmaal zicht is op de uitgestelde zorgbehoefte per diagnosegroep, kan er per segment een plan gemaakt worden.
Individuele ziekenhuizen: telemonitoring
Zorg op afstand is voor veel chronische aandoeningen mogelijk. Niet elk ziekenhuis heeft dit geïmplementeerd: uit financiële overwegingen, een gebrek aan implementatiekracht of vanuit andere specifieke overwegingen. Dit is het moment om versneld met telemonitoring aan de slag te gaan. Hierdoor blijft de zorg aan chronische patiënten minder achter en wordt destabilisatie van deze patiënten voorkomen. De mogelijkheden voor digitale consulten zijn bovendien uitgebreid: het 1e consult mag ook online uitgevoerd worden (zie ook SKIPR-artikel). Bedachtzaamheid is hierbij overigens wel geboden: alleen doordachte invoering van telemonitoring leidt tot duurzame resultaten.
Individuele ziekenhuizen: zorg thuis en elders buiten het ziekenhuis
Oncologische zorg kan in sommige gevallen bij de patiënt thuis geboden worden. Hetzelfde geldt voor andere medische behandelingen die tot nu toe in dagbehandeling in het ziekenhuis geboden werden. Vanwege het risico op besmetting wordt deze zorg nu soms uitgesteld. Door meer zorg thuis (of geclusterd op locaties buiten het ziekenhuis, zoals zorghotels) te bieden, wordt uitstel en verergering van klachten hier voorkomen.
Gezamenlijk met andere ziekenhuizen en in de regio: concentratie en spreiding van semi-acute zorg
Vanuit de Cardiologie werd deze week een oproep gedaan aan mogelijke hartpatiënten: blijft niet thuis, maar meld je in het ziekenhuis bij hartklachten! Het lijkt erop dat patiënten zich niet durven te melden met klachten, vanuit angst voor besmetting of vanuit angst om het zorgsysteem onnodig te belasten. Dit kost letterlijk levens. Door in elke regio ziekenhuizen aan te wijzen die géén Coronapatiënten opnemen en behandelen, wordt de drempel voor patiënten kleiner zich te melden. Ook wordt hiermee verzekerd dat de juiste aandacht uit kan gaan naar deze groep patiënten en andere patiënten voor wie te lang wachten op zorg in het ziekenhuis schadelijk of zelfs fataal kan zijn.
In de regio: versneld doorzetten juiste zorg op de juiste plek
We weten al langer dat er een aanzienlijk deel van de zorg niet in het ziekenhuis hoeft plaats te vinden (lees hier het artikel). Het blijkt lastig dit effectief door te voeren. De druk die nu ontstaat in ziekenhuizen, geeft wellicht het momentum om zorg naar de 1e lijn te verplaatsen. Door deze combinatie van acties, kan er zorg geleverd worden ondanks de beperkingen vanuit capaciteit en besmettingsgevaar. Dit vermindert de blijvende overdruk op het zorgsysteem als de storm is gaan liggen.
Ik typeer het zelf het liefst als een late vorm van preventie. In de volgende blogs gaan we in op onder andere een goede invoering van e-health en telemonitoring en manieren om de uitgestelde zorgbehoefte in kaart te brengen. Uw input hierop is van harte welkom!
(1) We onderscheiden twee typen patiënten met uitgestelde zorg: zorgmijders (acute en electieve patiënten die niet naar huisarts of ziekenhuis komen vanwege angst voor besmetting of omdat zij het zorgsysteem niet willen belasten) en zorgwachters (patiënten van wie de ingreep of afspraak is uitgesteld vanuit het ziekenhuis).
